33

1. Як узніклі міфы?

Працэс стварэння міфаў працягваўся на працягу многіх стагоддзяў. Людзі пераказвалі іх з пакалення ў пакаленне, нешта сваё дабаўляючы. У даўнія часы людзі жылі ў неразрыўная сувязі з прыродай. Яны адчувалі яе моц і сілу, нават пабайваліся. Менавіта таму людзі надзялялі прыроду таямніцай сілай, прыпісвалі ёй неверагодныя магчымасці.

2. Як вытлумачвалі прыродныя з’явы і прадметы навакольнага свету нашы далёкія продкі? На чым грунтаваліся іх уяўленні?

Людзі апіраліся на свій вопыт і ўяўленні прыродных з’яў. Людзі не знаходзілі паяснення многім з’явам, таму надавалі ім чалавечыя рысы і магчымасці. Бывалі сітуаціі, калі некаторыя аб’екты надзяляліся сверх сілай, маглі звязвацца з духамі, і г.д. Вялікія дубы і іншыя магутныя дрэвы лічыліся разумнымі, мудрымі.

Жывёл і пташак ва многіх міфах абагаўлялі, пакланяліся ім. продкі свята верылі ў тое, што пакрыўджаная жывая істота або зламаная ветка можа сапраўды пакрыўдзіць.

3. Калі і дзе, паводле легенды, жылі асілкі? Раскажыце пра іх лад жыцця, выгляд, заняткі, звычкі.

Асілкі – гэта неверагодна моцныя людзі, якія жылі ў дрымучых лясах. Яны не займаліся гаспадаркай, нічога не сеялі, не разводзілі жывёл. Яны карміліся тым, што давала ім прырода і лес, ахоціліся на звяроў. Іхнія скуры былі вопраткай. Яны майстравалі гарадзішчы маючы адну толькі сякеру. Ніякіх іншых інструментаў яны не мелі. Сякеру перакідалі з аднаго гарадзішча ў другое, как не хадзіць.

4. Разгледзьце ілюстрацыю Валерыя Славука «Во лат». Якім паказаў мастак асілка? Прыду - майце імя волату. Пафантазіруйце, пра што ён гаворыць з людзь мі, куды далей ляжыць яго шлях, чым ён збіраецца займацца.

На малюнку волат выглядае вельмя вялікім, моцным. Ў яго ёсць барада і доўгае валосце робіць яго вобраз яшчэ больш магутным. Негледзячы на зоўнешнюю моц і веліч масак паказаў яго добрым. Ён размаўляе з людзьмі. Здаецца, быццам яны просяць ў яго дапамагчы ім у чым-небудзь. Гледзячы на гэтага асілка чамусці хочацца назваць яго Волат. Можна падумаць, што пасля размовы ён пойдзе з людзьмі, каб выканаць іх просьбу.

5. Прыдумайце ўласную вусную гісторыю «Сустрэча з волатам».

Аднойчы сабраліся людзі на паляванне. Узялі зброю і пайшлі ў лес. Дойга ішлі яны па лесе, ніхто ім не сустракаўся. Нарэшце адзін з ахотнікаў прыслухаўся і пачуў трэск валежніка. Яны затаіліся, вырашылі, што здабычай будзе лось або мядзведзь. Калі яны убачылі, хто выйшаў з-за кустоў, згубілі дар рэчы. Адтуль паказаўся аграменны асілак. Адзін з ахотнікаў вельмі спужаўся і пусціўся наўцёкі. Асілак заўважыў другога ахотніка і запытаўся:

– Няўжо вырашылі паляваць на мяне?
– Не, што ты вялікі і магутны чалавек, мы чакалі лася.
– Лася вы тут зараз не сустрэніце, – адказаў асілак. – Але магу паказаць дзе можна паляваць на касуль, а калі пашчасціць, дык і вепрам паласавацца атрымаецца.
– Пакажы калі ласка. – адказаў разгублены ахотнік.

Пайшлі яны разам. Ахотнік спачатку ішоў не жывы, не мёртвы. Пасля пачаў размаўляць з асілкам. Яму не верылася. што ён сапраўды сустрэў такого неверагоднага чалавека.
Разам яны прайшлі па лесе некалькі вёрст. Паляўнік расказваў пра сваё жыццё ў вёсцы, пра гаспадарку.

Нарэшце прышлі яны на вялікую паляну, затаіліся і сталі чакаць. Раптам зашамацела лісце і на палаяне паказаўся моцны, прыгожы алень. за ім неспяшаючы выйшла касуля і маленькая аляняты. Паляўнік назіраў за імі, не варухаючысь. Яны пастаялі і прайшлі у гушчу леса.

Асілак пасмяўся с паляўніка і сказаў, шіто так ён точна галодным застанецца. Паляўнік вяртаўся дадому і думаў аб тым, што ніхто не паверыць у яго расказ. Ён хваляваўся і ганарыўся тым, што сустрэў асілка і таму, што не забіў такого прыгожага аленя.

6. Чым цікавыя міфы для нас, сённяшніх людзей?

Для сённяшніх людзей міфы ўспрымаюцца, як дзіўныя казкі. Жывёлы і расліны як жывыя істоты. Яны ўмеюць размаўляць, і ўплываць на лёс і жыццё калішніх людзей.