22. Ад батлейкі — да паланэза

1. Раскажыце пра батлейку і лялькі, якія ўдзельнічалі ў прадстаўленні.

Батлейка — гэта народны лялечны тэатр. Для паказаў батлейкі рабілі двухпавярховую скрынку з дзверцамі. Батлеечнік рухаў лялькі і вымаўляў за іх словы. Лялькі вырабляліся з дрэва, тканіны, каляровай паперы, а валасы, бровы і вусы — з лёну і аўчыны. Вопратку для лялек шылі з тканіны. Галоўныя героі — Баба, Цар, Анёл, Мужык, Каза, Мядзведзь. Няшануемыя персанажы — гультай, злодзей, хітры гандляр, якіх заўсёды высмейвалі.

2. Чаму Сімяона ў Маскве пры двары рускага цара назвалі Полацкім?

Сімяона назвалі Полацкім, бо ён паходзіў з горада Полацк.

3. Раскажыце пра дзейнасць Сімяона Полацкага.

Сімяон Полацкі стварыў школьны тэатр у Полацку пры манастыры і праз некалькі гадоў быў запрошаны ў Маскву, дзе стаў настаўнікам царскіх дзяцей. Там ён адкрыў друкарню, першай друкаванай кнігай стаў самастойна складзены «Буквар». З яго ўдзелам пры двары рускага цара быў створаны прыдворны тэатр.

4. Апішыце Слонімскі тэатр Міхала Казіміра Агінскага.

Слонімскі тэатр Міхала Казіміра Агінскага меў сцэну, падзеленую на дзве часткі. На пярэдняй частцы можна было раз’язджаць нават на конях, а задняя частка магла запаўняцца вадой, калі было трэба, на сцэну выплывалі чаўны і нават караблі. У тэатры выступалі пераважна таленавітыя беларускія сяляне ў якасці музыкантаў, спеваў і танцораў.

***

1. Разгледзьце малюнак на с. 91 вучэбнага дапаможніка. Пакажыце батлеечныя лялькі Бабы, Цара, Анёла, Мужыка, Казы.

На малюнку батлейкі можна заўважыць наступныя лялькі:

- Анёл (злева на верхнім ярусе)
- Цар (справа на верхнім ярусе)
- Баба (злева на ніжнім ярусе)
- Каза (другая злева на ніжнім ярусе)
- Мужык (трэці злева на ніжнім ярусе)

2. Разгледзьце партрэт Сімяона Полацкага на с. 92 вучэбнага дапаможніка. Па чым можна здагадацца, што на партрэце выяўлены манах-настаўнік?

– Чалавек у манаскім адзенні, якое характэрнае для манахаў.
– У руках трымае пергамент і пяро, што паказвае на занятасць пісьмом або навучаннем.
– Спакойная поза, якая можа сведчыць пра інтэлектуальную працу.

***

Праслухайце паланэз «Развітанне з Радзімай». Раскажыце аб пачуццях, якія выклікае ў вас гэты музычны твор.

Паланэз Міхала Клеафаса Агінскага часта выклікае ў людзей пачуцці суму, настальгіі, а таксама прыгажосці і захаплення мелодыяй. Гэта твор аб узнёслых і эмацыйных момантах развітання з радзімай.