100-101. Хмарка

1. Разгледзьце малюнак на с. 97 і паспрабуйце перадаць, як адчувала сябе Хмарка ў пачатку свайго вандравання. Што рабілі тыя, хто знаходзіўся побач з Хмаркай (напрыклад, конікі, вецер), каб яна адчувала сябе шчаслівай і радаснай? Ці хацела Хмарка ў адказ на гэту дабрыню парадаваць іх, аддзячыць зморанай спёкай прыродзе выратавальным дажджом? Чаму? Падумайце, ці бываюць у жыцці выпадкі, калі дзеля спакою і радасці аднаго чалавека іншаму трэба шмат у чым сабе адмовіць. Ці можаце вы прывесці такія прыклады з уласнага вопыту або вопыту сваіх знаёмых? Як вы ставіцеся да такой сітуацыі?

У пачатку свайго вандравання Хмарка адчувала сябе шчаслівай і радаснай, бо не ведала клопатаў і гора. Побач з ёй конікі спявалі, а вецер не варушыўся, што стварала ціхую і спакойную атмасферу. Хмарка не хацела парадаваць іх дажджом, бо не разумела чужога гора.

У жыцці бываюць выпадкі, калі дзеля спакою і радасці аднаго чалавека іншаму трэба шмат у чым сабе адмовіць, напрыклад, калі бацькі адмаўляюцца ад сваіх патрэб дзеля дабрабыту дзяцей. Я лічу, што гэта можа быць неабходна, але важна знаходзіць баланс.

2. Што змянілася ў поглядах Хмаркі пасля доўгага і далёкага падарожжа? З кім яна сустрэлася і якую праўду пра жыццё пачула?

Пасля доўгага падарожжа Хмарка зразумела, што не ўсе на свеце шчаслівыя, як яна думала раней. Яна сустрэлася са Скалай і Арлом, якія расказалі ёй пра няшчасце на зямлі, пра тое, як палі выплакалі апошнія слёзы, каб даць ёй жыццё.

3. Якую ролю ў творы адыгрывае пейзаж? У залежнасці ад чаго змяняюцца фарбы, адценні ў абмалёўцы прыродных з’яў?

Пейзаж у творы адлюстроўвае настрой і ўнутраны стан Хмаркі. Фарбы і адценні змяняюцца ў залежнасці ад яе эмоцый і разумення свету: ад шчасця і радасці ў пачатку да суму і журбы ў канцы.

4. Параўнайце апісанні пейзажу ў пачатку і канцы твора. Чым яны адрозніваюцца?

У пачатку твора пейзаж апісваецца як ціхі і прыгожы, з зялёнымі лугамі і бліскучай вадой. У канцы пейзаж становіцца сумным і сухім, з пажоўклымі палямі і сухімі травамі, што адлюстроўвае змены ў настроі Хмаркі.

5. Як ставіцца пісьменнік да Хмаркі, з якім пачуццём гаворыць пра яе?

Пісьменнік ставіцца да Хмаркі з лёгкім гумарам і прыхаваным сумам, паказваючы яе наіўнасць і няведанне пра чужое гора.

6. Ці адрозніваецца літаратурная казка Якуба Коласа «Хмарка» ад народных казак? У чым яе мастацкая своеасаблівасць, прыгажосць?

Літаратурная казка Якуба Коласа адрозніваецца ад народных казак алегарычнасцю і філасофскім зместам. Яе мастацкая своеасаблівасць у спалучэнні рэальнага і казачнага, а таксама ў раскрыцці агульнажыццёвых праблем праз алегорыю.

7. Яшчэ раз уважліва перачытайце эпіграф да казкі «Хмарка». Гэтыя радкі («Не шукай ты шчасця-долі / На чужым далёкім полі») надзвычай удала паглыбляюць сэнс філасофска-алегарычнага твора Якуба Коласа, а словы старога Дуба «...у сваім родным кутку работы досыць для кожнага» раскрываюць яго ідэю. Падумайце і адкажыце, якая галоўная накіраванасць казкі «Хмарка». Пра якія праблемы сучаснасці, на ваш погляд, прымушае глыбока задумацца гэты твор?

Галоўная накіраванасць казкі «Хмарка» – гэта важнасць захавання сувязі з роднай зямлёй і разумення сваіх абавязкаў перад ёй. Твор прымушае задумацца пра праблемы эміграцыі, пошуку шчасця на чужыне і забыцця пра свае карані.

8. Размясціце цытаты з твора ў адпаведнасці з развіццём падзей (трэна жор па апавяданні Якуба Коласа «Хмарка»).