43-44. Праверце сябе

Ведаю...

1. Якія асеннія з’явы адлюстраваны ў вершах і апавяданнях гэтага раздзела? Пацвердзіце свой адказ адпаведнымі ўрыўкамі з твораў.

У вершах і апавяданнях адлюстраваны наступныя асеннія з’явы: ападанне лісця («З буйных ліп і бяроз лісты валяцца»), адлёт птушак («І ляцяць у вырай з крыкам жураўлі»), з'яўленне туману («Усплыве туманом над рачулкаю соннай»), змены ў прыродзе («Лісточак апаў, зямельку ўслаў»).

2. З якіх твораў узяты наступныя радкі?

а) «А бор такі духмяны, загадкавы такі! Крамяныя, румяныя стаяць баравікі» – з твора «У грыбы» (Пімен Панчанка).

б) «Вось і лета сышло, адспявалі калоссі, цяжка нам заўважаць, як з’яўляецца восень» – з твора «Надыход восені» (Пятрусь Броўка).

в) «Хмурны хваёвы лес чуць заслаўся сінім дымком туману... А бярозы, асіны і дубы чырванеюць здалёк сваім лісцем і напамінаюць сабою аб восені» – з твора «Ясныя дні восені» (Якуб Колас).

3. Аб чым ідзе гаворка ў наступных радках твораў?

а) «З буйных ліп і бяроз лісты валяцца. Між павалаў і лоз рассыпаюцца» – гаворка ідзе пра ападанне лісця з дрэў.

б) «Сойка цягнула яго за вуха. Звярок не адбіваўся ад птушкі, не спрабаваў уцячы, а толькі ўсё енчыў, нібыта прасіўся, каб яго адпусцілі» – гаворка ідзе пра тое, як сойка цягнула зайчаня за вуха, а яно не адбіваўся і енчыла.

4. Назавіце апавяданні, з якімі вы пазнаёміліся ў раздзеле «Увосень і верабей багаты».

«Лістападнік» (Рыгор Ігнаценка).

5. Ведаю адгадкі да наступных загадак:

У маленькім гаршчочку кашка смачненькая. – Арэх.

Румяны Піліп да палкі прыліп. – Яблык.

Чырвоненькі пеўнічак у зямліцы спявае. – Бурак.

Разумею, магу растлумачыць...

1. Які з твораў гэтага раздзела вам асабліва спадабаўся? Чаму?

Мне асабліва спадабаўся верш «Ясныя дні восені» (Якуб Колас), таму што ён вельмі маляўніча апісвае прыгажосць восеньскіх дзён і перадае адчуванне спакою і цішыні ў прыродзе.

2. Калі і дзе вы назіралі за асенняй прыродай? Што ўразіла вас?

Я назіраў за асенняй прыродай у парку каля дома. Мяне ўразіла, як хутка змяняецца колер лісця на дрэвах і як прыгожа яно ападае, утвараючы каляровы дыван на зямлі.

3. На форзацы 1 разгледзьце рэпрадукцыі карцін Вітольда Бялыніцкага-Бірулі «Задуменныя дні восені» і Юрыя Корнікава «Залатая восень». Якая з карцін вам спадабалася больш? Чаму? На якім палатне адлюстравана ранняя восень? На якім — позняя? Патлумачце. Які настрой выклікаюць у вас гэтыя творы жывапісу? Чаму?

Мне больш спадабалася карціна «Залатая восень» Юрыя Корнікава, таму што яна перадае яркасць і насычанасць колераў восені. На карціне «Задуменныя дні восені» адлюстравана позняя восень, бо яна мае больш спакойныя і цёмныя адценні. Карціна «Залатая восень» адлюстроўвае раннюю восень з яе яркімі і цёплымі колерамі. Гэтыя творы жывапісу выклікаюць у мяне пачуццё спакою і захаплення прыгажосцю прыроды.