71-72. Шчасце

1. Вы не раз чулі, як людзі зычаць адно аднаму шчасця. А ці задумваліся, што такое шчасце? Падбярыце сінонімы да гэтага слова.

Шчасце – гэта стан задавальнення, радасці, гармоніі. Сінонімы: дабрабыт, задавальненне, радасць, гармонія.

2. З чаго складаецца чалавечае шчасце для Максіма Танка? Чаму менавіта гэтыя паняцці найперш вылучае паэт?

Для Максіма Танка шчасце складаецца з простых і зразумелых рэчаў: хлеба, сабранага ў полі, солі, поту, дарожнага пылу, роднага неба, дружбы і песні. Паэт вылучае гэтыя паняцці, бо яны звязаны з паўсядзённым жыццём чалавека, яго працай і адносінамі з іншымі людзьмі, што робіць шчасце даступным і рэальным.

3. Чым вызначаецца кампазіцыя верша? Колькі аднародных членаў ужыта ў першым сказе? З якой мэтай робіць гэта паэт?

Кампазіцыя верша вызначаецца пералікам элементаў, з якіх складаецца шчасце. У першым сказе ўжыта сем аднародных членаў: соль, хлеб, пот, дарожны пыл, родны небасхіл, дружба, песня. Паэт робіць гэта, каб падкрэсліць, што шчасце складаецца з многіх простых і важных рэчаў.

4. Чаму пасля слоў «З песні...» стаіць шматкроп’е? З чаго яшчэ складаецца «простае шчасце людское»?

Шматкроп’е пасля слоў «З песні...» паказвае, што пералік не завершаны, і шчасце можа складацца з іншых рэчаў, якія кожны чалавек можа дадаць сам. Простае шчасце людское можа ўключаць і іншыя важныя для чалавека рэчы, напрыклад, каханне, сям’ю, здароўе.

5. Які сэнс заключаецца ў рытарычным пытанні ў канцы верша? Да каго яно звернута?

Рытарычнае пытанне ў канцы верша («Каб з чаго іншага скласці, дык ці было б яно шчасцем?») падкрэслівае думку, што сапраўднае шчасце складаецца менавіта з простых рэчаў. Гэта пытанне звернута да чытача, каб прымусіць яго задумацца над тым, што для яго з’яўляецца шчасцем.

6. Успомніце, што такое страфа. У чым адметнасць строфікі і рыфмоўкі гэтага верша?

Страфа – гэта група радкоў, аб’яднаных агульнай думкай ці рытмічнай структурай. У вершы Максіма Танка страфіка не з’яўляецца строгай: верш напісаны адным блокам без падзелу на страфы. Рыфмоўка таксама не з’яўляецца класічнай, бо радкі рыфмуюцца свабодна, што падкрэслівае разважальны характар верша.

7. Вызначце вершаваны памер твора. Як рытм звязаны з апавядальнай інтанацыяй верша?

Вершаваны памер твора – чатырохстопны харэй. Рытм верша спакойны і мерны, што адпавядае разважальнай інтанацыі і дапамагае чытачу засяродзіцца на сэнсе кожнага радка.

8. Як трэба чытаць гэты верш: гучна і пафасна ці ўдумліва і разважліва? Праслухайце гэты твор у выкананні артыста Ільі Кургана і падрыхтуйцеся да яго самастойнага выразнага чытання.

Гэты верш трэба чытаць удумліва і разважліва, бо ён з’яўляецца філасофскім роздумам пра шчасце і жыццё. Гучнае і пафаснае чытанне не адпавядала б яго спакойнай і разважальнай інтанацыі.