69-70. Беларуская песня

1. У чым адметнасць інтанацыі гэтага верша?

Інтанацыя верша ўрачыстая і патрыятычная. Паэт звяртаецца да сваёй Радзімы з любоўю і павагай, выкарыстоўваючы паўторы і рытмічныя паўзы, што надае тэксту эмацыянальную насычанасць.

2. Якое пытанне паўтарае паэт? Якія звесткі з гісторыі і геаграфіі Беларусі дапамагаюць знайсці адказ на гэта пытанне?

Паэт паўтарае пытанне: «Дзе мой край?». У тэксце згадваюцца геаграфічныя аб'екты Беларусі, такія як Белавежа, Нёман, Наваградскія ўзвышшы, Дняпро, Прыпяць, Дзвіна, што дапамагае зразумець, што край паэта – гэта Беларусь. Таксама згадваюцца гістарычныя падзеі, напрыклад, «варожая кроў», што нагадвае пра войны і барацьбу за незалежнасць краіны.

3. Знайдзіце ў тэксце эпітэты і параўнанні, ужытыя для характарыстыкі роднай мовы і песні. Ці дапамагаюць яны зразумець галоўную думку твора?

Эпітэты і параўнанні: «неўміручыя песні», «булатны клінок», «гордая мова». Гэтыя вобразы падкрэсліваюць важнасць роднай мовы і песні для беларускага народа, іх моц і непарушнасць. Яны дапамагаюць зразумець галоўную думку твора – любоў да Радзімы і яе культурнай спадчыны.

4. Якія рысы нацыянальнага характару беларусаў увасоблены ў вершы?

Мужнасць («мужчыны, як скалы»), стойкасць («асілкі-хлапцы маладымі ўзрастаюць дубамі»), любоў да свабоды («людзі ніколі не будуць рабамі»), павага да продкаў і традыцый («мудрыя продкі ў хвоях паснулі»).

5. Прачытайце ўголас апошнія радкі верша «Беларуская песня». Як у іх выяўляецца грамадзянская пазіцыя паэта?

Апошнія радкі верша выказваюць непахісную вернасць Радзіме і клятву ніколі яе не пакінуць. Грамадзянская пазіцыя паэта выяўляецца ў яго гатоўнасці бараніць сваю краіну і культуру да апошняга.

6. Паспрабуйце даць адказ на пытанне «Дзе твой край?». Што вы ведаеце пра сваю родную вёску ці горад?

Мой край – гэта месца, дзе я нарадзіўся і вырас. Я жыву ў горадзе Мінску, сталіцы Беларусі. Мінск вядомы сваёй багатай гісторыяй, архітэктурнымі помнікамі і культурнымі традыцыямі.

7. Як вы разумееце сэнс словазлучэння любоў да Радзімы? Як сучасны малады чалавек можа сцвердзіць свае патрыятычныя пачуцці? Прывядзіце прыклады.

Любоў да Радзімы – гэта павага да сваёй краіны, яе гісторыі, культуры і людзей. Сучасны малады чалавек можа сцвердзіць свае патрыятычныя пачуцці праз удзел у культурных мерапрыемствах, вывучэнне гісторыі сваёй краіны, захаванне мовы і традыцый, а таксама праз актыўную грамадзянскую пазіцыю. Напрыклад, можна ўдзельнічаць у валанцёрскіх праектах, звязаных з аховай культурнай спадчыны, або падтрымліваць нацыянальныя ініцыятывы.

8. Прачытайце ў Слоўніку літаратуразнаўчых тэрмінаў азначэнне слова ода. Ці можна назваць одай верш Уладзіміра Караткевіча «Беларуская песня»? Абгрунтуйце сваю думку. Якія яшчэ творы велічнага, узнёслага гучання, што ўслаўляюць родную зямлю, мову, песню, вам вядомы?

Верш «Беларуская песня» можна назваць одай, бо ён мае ўрачысты і патрыятычны характар, услаўляе Радзіму, яе прыроду, мову і культуру. Іншыя прыклады твораў узнёслага гучання – гэта «Мая малітва» Янкі Купалы і «Родныя вобразы» Якуба Коласа.

9. Пазнаёмцеся з фотаздымкамі архітэктурных помнікаў Беларусі. Архітэктуру называюць «застылай музыкай». Паразважайце, якая «мелодыя» гучыць у строгім абрысе Белай вежы, у вытанчаных сілуэтах Нясвіжскага палаца і Сафійскага сабора ў Полацку, у класічных мурах Мірскага замка (гл. форзацы).

«Мелодыя» Белай вежы строгая і магутная, яна нагадвае пра сілу і непарушнасць. Нясвіжскі палац гучыць як вытанчаная і грацыёзная мелодыя, якая перадае прыгажосць і веліч. Сафійскі сабор у Полацку – гэта ўзнёслая і духоўная мелодыя, якая сімвалізуе веру і мудрасць. Мірскі замак гучыць як класічная і ўрачыстая мелодыя, якая адлюстроўвае гісторыю і моц беларускай зямлі.