64-65. Слуцкія ткачыхі

1. Уважліва разгледзьце фотаздымкі слуцкіх паясоў (гл. уклейку). Якія вобразы беларускай прыроды вы заўважылі ў прыгожым арнаменце? Вызначце, якія колеры пераважаюць у слуцкіх паясах.

У арнаменце слуцкіх паясоў можна заўважыць выявы кветак, якія нагадваюць васількі і іншыя палявыя расліны. Пераважаюць залатыя, чырвоныя, сінія і зялёныя колеры.

2. Верш Максіма Багдановіча «Слуцкія ткачыхі» расказвае пра той перыяд XVIII ста годдзя, калі на Беларусі выраблялі сусветна вядомыя слуцкія паясы. Чаму паэт звярнуўся да гэтай тэмы ў пачатку ХХ ста годдзя?

Паэт звярнуўся да гэтай тэмы, каб падкрэсліць важнасць нацыянальнай культуры і мастацтва, а таксама паказаць цяжкі лёс людзей, якія стваралі гэтыя шэдэўры, але былі пазбаўлены свабоды і шчасця.

3. Прасачыце, як змяняецца эмацыянальны настрой у вершы.

Спачатку верш мае сумны і прыгнечаны настрой, бо апісваецца цяжкае жыццё ткачых, якія працуюць у няволі. Але паступова настрой змяняецца, калі думкі ткачых пераносяцца на родныя краявіды, дзе пануе вясна і прыгажосць. У канцы верша з'яўляецца надзея і настальгія па радзіме.

4. Знайдзіце эпітэты, параўнанні і метафары, якія дапамагаюць уявіць родныя краявіды. Запішыце ў сшытак прыклады і растлумачце ролю гэтых мастацкіх сродкаў у творы.

Эпітэты: «бяздольныя», «халодным срэбрам», «зубчаты бора». 

Метафары: «смяецца поле», «ззяюць хвалі».

Гэтыя мастацкія сродкі дапамагаюць стварыць яркія вобразы прыроды і падкрэсліваюць кантраст паміж прыгнечаным станам ткачых і прыгажосцю родных краявідаў.

5. Якія вобразы супастаўляюцца ў вершы? Прачытайце ў Слоўніку літаратуразнаўчых тэрмінаў азначэнне слова антытэза. З якой мэтай выкарыстоўваецца прыём антытэзы ў вершы «Слуцкія ткачыхі»?

У вершы супастаўляюцца вобразы прыгонных ткачых і свабоднай прыроды. Антытэза выкарыстоўваецца, каб падкрэсліць кантраст паміж цяжкім жыццём у няволі і прыгажосцю, свабодай родных краявідаў.

6. Як вы думаеце, чаму паэт стварыў у вершы пераканаўчы вобраз прыгонных жанчын-ткачых, ведаючы, што ў майстэрнях ткачамі працавалі пераважна мужчыны?

Паэт мог выкарыстаць вобраз жанчын-ткачых, каб узмацніць эмацыянальны эфект верша. Жанчыны часта асацыююцца з пяшчотай і ўразлівасцю, таму іх лёс у няволі выглядае асабліва трагічным.

7. Параўнайце верш і яго пераклад на рускую мову, зроблены паэтам Міхаілам Ісакоўскім. Ці захаваны ў перакладзе вершаваны памер, кампазіцыя (падзел на строфы), асноўныя вобразы верша Максіма Багдановіча?

У перакладзе захаваны вершаваны памер і кампазіцыя верша. Асноўныя вобразы, такія як ткачыхі, персідскія ўзоры і родныя краявіды, таксама перададзены дакладна.

8. Як даводзіць паэт думку пра нацыянальную адметнасць мастацтва? Ці заўсёды мы цэнім сваё, роднае?

Паэт паказвае, што нават у цяжкіх умовах людзі не забываюць пра сваю радзіму і яе прыгажосць. Нацыянальная адметнасць мастацтва выяўляецца ў тым, што, нягледзячы на замежныя ўзоры, ткачыхі падсвядома ствараюць вобразы родных кветак. Мы не заўсёды цэнім сваё, але паэт заклікае нас памятаць пра культурную спадчыну.