62-63. Спадчына

1. У вершы «Спадчына», напісаным у далёкім 1918 годзе, паэт разважае пра лёс роднага краю. Што трывожыць яго, што дае надзею?

Паэта трывожыць, ці не страчана спадчына, ці не знішчана яна. Ён перажывае, ці не «збрыў дзе проч» гэты скарб, ці не «трутнем ён не з’едзены». Надзею дае тое, што спадчына жыве ў яго душы, як «вечны светач-полымя», які свеціць нават сярод цемры і глушы.

2. Растлумачце сэнс слова спадчына. Што лічыць сваёй спадчынай Янка Купала? Якія параўнанні ён знаходзіць, каб перадаць сваю любоў да «Старонкі Роднай» і замілаванне ёю?

Спадчына – гэта тое, што перадаецца ад продкаў, культурная і духоўная каштоўнасць. Янка Купала лічыць сваёй спадчынай родную зямлю, яе прыроду, гісторыю і традыцыі. Ён параўноўвае спадчыну з «ласкай матчынай» і «вечным светачам-полымем», што свеціць сярод цемры.

3. З якіх канкрэтных малюнкаў перад намі паўстае вобраз роднага краю? Які настрой яднае гэтыя малюнкі ў адзінае цэлае?

З малюнкаў «вясеннія праталіны», «лесу шэлест верасны», «бусел клёкатам», «амшалы тын», «бляянне ягнят», «крык вароніных грамад». Гэтыя малюнкі яднае настрой замілавання і любові да роднай зямлі.

4. Чаму словы «Старонкай Роднаю» напісаны з вялікай літары? Якое значэнне мае слова «ўсяго» перад імі?

Каб падкрэсліць важнасць і значнасць Радзімы для паэта. Слова «ўсяго» паказвае, што для паэта Радзіма – гэта галоўная каштоўнасць, якая аб'ядноўвае ўсё яго жыццё.

5. Якія займеннікі неаднаразова паўтарае паэт? Навошта? Паразважайце, як звязаны ў творы грамадзянская значнасць тэмы і шчырае выказванне ўласнай чалавечай пазіцыі.

Паэт неаднаразова паўтарае займеннікі «я», «мне», «мой». Гэта падкрэслівае яго асабістыя перажыванні і шчырую сувязь з Радзімай. Грамадзянская значнасць тэмы звязана з тым, што паэт выказвае не толькі свае асабістыя пачуцці, але і агульнанародныя каштоўнасці, якія важныя для кожнага беларуса.

6. Выкажыце свае адносіны да роднай зямлі, выкарыстаўшы радкі з верша. Чаму, кіруючыся артыкулам 54 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, кожны абавязаны берагчы гісторыка-культурную, духоўную спадчыну і іншыя нацыянальныя каштоўнасці?

Я лічу, што кожны павінен берагчы сваю Радзіму, як Янка Купала, які пісаў: «Нашу яго ў жывой душы, як вечны светач-полымя». Спадчына – гэта тое, што робіць нас народам, і калі мы страцім яе, то страцім сваю ідэнтычнасць. Таму, згодна з артыкулам 54 Канстытуцыі, кожны абавязаны берагчы нацыянальныя каштоўнасці, каб захаваць іх для будучых пакаленняў.

7. Заданне для самастойнага выканання.

8. Заданне для самастойнага выканання.

***

Ахарактарызуйце суадносіны паміж асобай паэта і лірычным героем яго твораў.

Лірычны герой — гэта ўмоўны абагульнены вобраз, які ўзнікае ў свядомасці чытача пасля прачытання верша. Ён перадае думкі, пачуцці, настрой і перажыванні паэта, але не з'яўляецца дакладнай копіяй аўтара. Лірычны герой шырэйшы за асобу паэта, бо ствараецца з дапамогай фантазіі і абагульнення. Напрыклад, у вершы Янкі Купалы «Спадчына» лірычны герой — патрыёт, які любіць сваю Радзіму і трывожыцца за яе будучыню. Гэты вобраз адлюстроўвае пачуцці і перажыванні аўтара, але таксама блізкі і зразумелы кожнаму беларусу.