241-242
1. Пра які эпізод з гераічнага жыцця Вячкі апавядаецца ў вершаваным творы?
Апавядаецца пра апошні бой Вячкі, яго сустрэчу з канем перад стратай і гераічны канец на плошчы.
2. Зачытайце адпаведныя радкі з твора (цытаты), якія характарызуюць Вячку як сапраўднага героя, патрыёта, мужнага і смелага воіна.
«Адзін не здрадзіў Вячка, сумленны хлопскі князь»; «Меў сілы, каб змагацца і з сотняй варагоў»; «Адзін супроць дзясяткаў — і ўсё ж не прэнг, а бой!».
3. Якую ролю ў творы адыгрывае вобраз баявога каня князя Вячкі? Як гэты вобраз дапамагае выразней паказаць гераізм і смеласць самога князя?
Вобраз каня служыць сімвалам вернасці, дружбы і падтрымкі для Вячкі. Праз апісанне стасункаў паміж Вячкам і яго канем паказваецца, як глыбока князь цаніў сяброўста, а таксама дапамагае ўздымаць мужнасць і гераізм Вячкі.
4. Назавіце сродкі мастацкай выразнасці, якія дапамагаюць раскрыць аўтарскія адносіны да Вячкі. У якасці ўзору выкарыстайце прыклады з твора.
Метафары («агонь любові мужнай», «сканаць пакорным і мяккім, быццам пух»), эпітэты («сумленны хлопскі князь», «лютая гурба»), гіпербалы («меў сілы, каб змагацца і з сотняй варагоў») дапамагаюць раскрыць аўтарскія адносіны да Вячкі.
5. Як характарызуюцца ворагі-крыжакі? Раскрыйце сэнс выразаў: «як груганы на трупы», «крыжацкія зграі» і інш. Якія сродкі мастацкай выразнасці ў аснове іх стварэння?
Ворагі-крыжакі характарызуюцца як жорсткія і злыя заваёўнікі. Выразы «як груганы на трупы», «крыжацкія зграі» ствараюць вобраз бязлітасных і жорсткіх войскаў, якія знішчаюць усё на сваім шляху. У аснове гэтых выразаў ляжаць метафары і сімвалы.
6. Знайдзіце ў тэксце гіпербалы. З якой мэтай у кожным канкрэтным выпадку яны ўжыты? Які пры гэтым дасягаецца эфект (узмацняецца напружанасць дзеяння, завастраюцца асобныя рысы характару, нарастае трагізм падзей, узбуйняюцца магчымасці чалавека або нешта іншае)?
«Меў сілы, каб змагацца і з сотняй варагоў» – гэтая гіпербала ўзмацняе напружанасць дзеяння і завастрае рысы характару Вячкі, паказваючы яго неверагодную мужнасць і сілу. «Адзін супроць дзясяткаў» таксама узмацняе трагізм падзей і выяўляе гераічныя магчымасці Вячкі.
7. Якую ролю ў творы адыгрывае творчая фантазія паэта? У чым яна выяўляецца?
Творчая фантазія паэта дапамагае стварыць яркі і глыбокі вобраз Вячкі, яго мужнасць і гераізм, а таксама вобраз ворагаў і атмасферу тых часоў. Вялікая роля адводзіцца апісанню прыроды, атмасферы, эмацыйных станоў герояў, што робіць твор зразумелым і багатым на фантазію.
8. Выберыце з прыведзеных ніжэй радкі, у якіх сфармулявана мастацкая ідэя твора, і патлумачце свой выбар:
О, лепей дні пакончыць на полі баявым,
Ніж век глытаць у кайданах чужынскіх вогнішч дым!
Гэты радок адлюстроўвае галоўную тэму твора: ідэю волі, гераізму і жаданне змагацца за сваю Радзіму да канца, замест жыцця ў няволі і паневаленні.
9. Параўнайце вобраз Вячкі ў празаічным і паэтычным творах. У якім з іх герой паказаны больш рэалістычным, з ваганнямі і пакутлівым пошукам выйсця са складаных жыццёвых абставін, а ў якім нагадвае казачнага або легендарнага персанажа?
У празаічным творы Вячка паказаны больш рэалістычным, з ваганнямі і пакутлівым пошукам рашэнняў у складаных жыццёвых абставінах. Ён вымушаны выбіраць паміж абаронай сваёй зямлі і любоўю да дачкі, што робіць яго вобраз больш мнагапланавым і складаным. У баладзе ж Вячка выступае больш як легендарны герой, казачны або міфалагічны персанаж, які адзін супрацьстаіць цэлай арміі ворагаў і памірае гераічную смерцю, што робіць яго вобраз больш адзінапланавым і ідэалізаваным.
10. Наколькі адпавядае змест твора гістарычнай праўдзе? Параўнайце паказ героя ў баладзе і ў навуковым артыкуле.
Балада і празаічны твор, імаверна, змяшчаюць элементы вынаходніцтва і художняй інтэрпрэтацыі гістарычных падзей. У навуковых артыкулах падыход да зместу мае быць больш аб'ектыўным і заснаваным на фактах, тады як літаратурныя творы дазваляюць аўтарам большу свабоду ў выкарыстанні гістарычных асоб і падзей для стварэння алегарычных, адукацыйных або разважальных гісторый.
11. Для самастойнага выканання.