240. Алегорыя / Пытанні і заданні да радзела

Алегорыя

1. Растлумачце алегарычны сэнс адной з вядомых вам баек.

У байцы «Ганарысты Парсюк» праз вобраз Парсюка паказваецца нахабная сіла тых, хто выступае супраць праўды пра сябе. Гэта значыць, што праз вобраз жывёлы аўтар выяўляе чалавечыя якасці — у дадзеным выпадку, нахабства і парушэнне праўды.

2. Чым блізкія паміж сабой алегорыя і метафара?

Абедзве фігуры мовы выкарыстоўваюцца для пераноснага выяўлення ідэй, дзе адзін аб’ект або з’ява замяшчаецца іншым з мэтай выказаць пэўную думку або падкрэсліць схаваны сэнс. Алегорыя з'яўляецца больш разгорнутай і сістэматычнай, часта выкарыстоўваецца ў літаратурных творах для дадання глыбіні і пэўнага значэння, тады як метафара з'яўляецца больш кароткай і сканцэнтраванай выразнасцю, якая выкарыстоўваецца для стварэння моцных і вобразных асацыяцый.

Пытанні і заданні да радзела

1. Якія рысы, уласцівыя эпасу і лірыцы, аб’ядноўваюць у сабе паэма і балада? Чым адрозніваюцца гэтыя жанры паміж сабой?

Паэма і балада аб’ядноўваюць у сабе рысы эпасу і лірыкі, такія як наяўнасць сюжэта, вобразаў-персанажаў, а таксама павышаная эмацыянальнасць, усхваляванасць апавядання.

Гэтыя жанры адрозніваюцца паміж сабой аб’ёмам, тэматыкай і мастацкім выкананнем: паэма звычайна мае больш складаную кампазіцыю і расказвае пра важныя гістарычныя падзеі ці значныя перажыванні, тады як балада часта апіраецца на легенды і фантастыку, маючы меншы аб’ём і засяроджваючыся на адным канкрэтным, часта трагічным здарэнні.

2. Раскажыце пра жанравыя асаблівасці паэмы Янкі Купалы «Магіла льва» (сюжэт, вобразы-персанажы, аўтарскія перажыванні і пачуцці, адлюстраваныя ў творы).

Паэма Янкі Купалы «Магіла льва» расказвае пра Машэку — моцнага і незвычайнага чалавека, які праз каханне і здраду стаў разбойнікам і быў забіты сваёй жа каханай. У творы апісаны моцныя і незвычайныя вобразы-персанажы, а таксама адлюстраваны перажыванні і пачуцці аўтара, які асуджае жорсткасць і ўслаўляе дабро, чалавечнасць, высакародства. Сюжэт паэмы заснаваны на народных паданні, якія апавядаюць пра важныя праблемы народнага жыцця.

3. На прыкладзе балады Аркадзя Куляшова «Маці» пакажыце, што ўласціва гэтаму літаратурнаму жанру.

Балада Аркадзя Куляшова «Маці» расказвае пра мацярынскую самаахвярнасць, калі маці, праводзячы свайго сына на вайну, сее зярняты на камень, спадзеючыся на яго вяртанне. Тэматыка твора засяроджваецца на адным незвычайным і трагічным здарэнні. У баладзе прысутнічаюць элементы фантастыкі – маці ператвараецца ў камень, які становіцца ўрадлівым. Жанравыя асаблівасці балады выяўляюцца ў напружаным, фантастычным сюжэце і трагічнай развязцы.

4. Напішыце водгук на адну з баек Кандрата Крапівы.

Байка Кандрата Крапівы «Ганарысты Парсюк» расказвае пра Парсюка, які з-за свайго гонару не жадаў прызнаць сваю памылку, калі Падсвінак паказаў яму на бруд на лычы. Гэты твор высмейвае людзей, якія не могуць прызнаць свае недахопы і застаюцца недаступнымі для крытыкі. Байка выкарыстоўвае алегорыю для паказу чалавечых заганаў у паводзінах жывёл, робячы твор даступным і зразумелым для асэнсавання. Гэтая байка вучыць нас важнасці самакрытыкі і адкрытасці да меркаванняў іншых.