206. Пытанні і заданні да раздела

1. Назавіце асноўныя прыметы эпічнага роду. Супастаўце іх з характарыстыкамі лірыкі як літаратурнага роду. Адкуль бярэ пачатак эпічны род літаратуры?

Асноўнымі прыметамі эпічнага роду з'яўляецца шматбаковы паказ жыцця чалавека, раскрыццё вобразаў герояў праз апісанне іх учынкаў і паводзін, а таксама аўтарскі аповед пра падзеі і людзей. У адрозненне ад эпічнага роду, лірыка скіравана на выказванне асабістых пачуццяў і перажыванняў, часта з выкарыстаннем метафар і сімвалаў для перадачы эмацыйнага стану аўтара. Эпічны род літаратуры бярэ свой пачатак з духоўных запатрабаванняў чалавека эстэтычна пазнаваць свет і самога сябе.

2. Якія віды фальклорных апавядальных твораў вы ведаеце? Назавіце іх, прывядзіце прыклады.

Віды фальклорных апавядальных твораў: казкі, быліны, легенды, міфы.

3. Якія прыёмы і сродкі паказу жыцця выкарыстоўваюцца ў эпічных творах? Ахарактарызуйце іх.

У эпічных творах выкарыстоўваюцца такія прыёмы і сродкі паказу жыцця, як аповед, паведамленне пра падзеі, апісанне з’яў жыцця, месца дзеяння, карціны прыроды, аўтарская характарыстыка для паказу ўнутранага свету герояў, іх думак і пачуццяў. Таксама выкарыстоўваецца партрэт для паказу знешніх рыс герояў і мова, якая дапамагае паказаць іх характар і станоўчасць да іншых.

4. Творы, якія вы прачыталі ў раздзеле «Эпічныя жанры», прысвечаны розным падзеям, розным перыядам нашай гісторыі. Што аб’ядноўвае гэтыя тэматычна розныя творы? Чаму яны не губляюць сваёй актуальнасці і сёння?

Аб'ядноўвае гэтыя творы глыбокае раскрыццё чалавечых характараў, іх дзеянняў і выбару ў розных жыццёвых сітуацыях. Яны не губляюць сваёй актуальнасці ў сённяшні час, бо пытанні маральнасці, выбару, асабістай адказнасці і гераізму застаюцца важнымі ў любую эпоху.

5. Супастаўце паняцці «эпас» і «проза». Паспрабуйце вызначыць (можна з дапамогай Слоўніка літаратуразнаўчых тэрмінаў), ці аднолькавае значэнне гэтых паняццяў-тэрмінаў. Калі не аднолькавае, то ў чым яны збліжаюцца і чым адрозніваюцца?

Эпас – гэта від літаратурнага твора, які апавядае пра гераічныя падзеі і часта звязаны з народнымі міфамі і легендамі. Проза – гэта форма пісьменнага выражэння, якая адрозніваецца ад паэзіі адсутнасцю рыфмы і рытму. Эпас часта з'яўляецца часткай прозы, калі ідзе аб эпічных апавяданнях, але проза можа ўключаць у сябе шырокі спектр жанраў, не толькі эпічныя творы.

6. Праверце свае веды па раздзеле «Эпічныя жанры» (тэст да раздзела «Эпічныя жанры»).

1) Вызначце твор, аўтарам якога  з'яўляецца Якуб Колас. – «Хмарка».

2) Вызначце твор, аўтарам якога  з'яўляецца Васіль Быкаў. – «Жураўліны крык».

3) Вызначце твор, аўтарам якога  з'яўляецца Генрых Далідовіч. – «Губаты».

4) Вызначце твор, аўтарам якога  з'яўляецца Уладзімір Караткевіч. – «Паром на бурнай рацэ».

5) Вызначце характарыстыку героя аповесці В.Быкава «Жураўліны крык» і яго прозвішча. – Фішар...; Глечык...; Свіст...; Карпенка...

6) Вызначце, хто з'яўляецца аўтарам апавядання «Паром на бурнай рацэ». – Уладзімір Караткевіч.

7) Вызначце, хто з'яўляецца аўтарам аповесці «Жураўліны крык». – Васіль Быкаў.

8) Да якога жанру адносіцца твор Якуба Коласа «Хмарка»? – Апавяданне.

9) Эпас – гэта адзін з трох родаў мастацкай літаратуры, для яго характэрна ўзнаўленне знешніх у адносінах да аўтара з’яў рэчаіснасці ў іх аб’ектыўнай сутнасці, паступова-лагічным (сюжэтным) іх развіцці. – праўда.

10) Аповесць — гэта невялікі апавядальны твор, у якім расказваецца пра нейкі адзін вызначальны выпадак, сітуацыю, падзею з жыцця чалавека. – няпраўда.

11) Апавяданне — гэта мастацкі твор, у якім з дапамогай шэрагу эпізодаў, больш ці менш разгорнутых апісанняў выяўляецца сутнасць нейкай падзеі, абмалёўваецца станаўленне характару аднаго ці некалькіх персанажаў. – няпраўда.

12) Навела – гэта своеасаблівая разнавіднасць апавядання, невялікі твор, які расказвае ад незвычайным, выключным здарэнні ў жыцці чалавека і мае нечаканую развязку? – праўда.