203. Жураўліны крык. Пытанні і заданні да частак 14–19 і да ўсёй аповесці

Пытанні і заданні да частак 14–19

4. Якое пачуццё ў вас выклікаў вобраз Віцькі Свіста?

Вобраз Віцькі Свіста выклікае пачуццё павагі і захаплення. Яго смеласць, аптымізм і здольнасць заставацца жыццярадасным нават у самых цяжкіх абставінах робяць яго яркай і запамінальнай фігурай у тэксце.

5. Разгледзьце ўважліва малюнак на с. 200. Які ўрывак з аповесці «Жураўліны крык» ён ілюструе? Што хацеў сказаць Васіль Быкаў праз гэты тэкст? Якімі словамі з твора можна падпісаць малюнак?

Для апісання гэтага малюнка можна выкарыстаць урывак, дзе Глечык бачыць адсталага жураўля, які з цяжкасцю ляціць за сваімі птушкамі і крычыць. Урывак можна падпісаць словамі «Невыноснае гора душы». Васіль Быкаў праз гэты ўрывак хацеў паказаць адзіноцтва Глечыка ў вайне, яго жаданне жыцця і балючую прывязанасць да ўсіх, хто застаўся ў мінулым.

6. Чаму твор заканчваецца шматкроп’ем?

Твор заканчваецца шматкроп'ем, бо ён з'яўляецца сімвалам нявызначанасці далейшага лёсу галоўнага героя і адкрытасці канца аповесці. Шматкроп'е падахвочвае чытача задумацца аб тым, што чакае героя пасля заканчэння апавядання, і дае магчымасць задумацца аб унутраным свеце персанажа і яго будучыні.

Пытанні і заданні да ўсёй аповесці

1. Падрыхтуйце складаны (разгорнуты) план аповесці Васіля Быкава «Жураўліны крык». Дайце загаловак кожнаму яе раздзелу. У чым адметнасць пабудовы аповесці?

1. Заданне на пераездзе
2. Падрыхтоўка да бою
3. Першая сутычка з ворагам
4. Адступленне і здрада
5. Памяць пра мінулае
6. Падрыхтоўка да апошняга бою
7. Жураўліны крык
8. Канец

Адметнасць пабудовы аповесці заключаецца ў яе структураванасці на кароткія раздзелы, кожны з якіх раскрывае асобныя аспекты жыцця і характару герояў, а таксама ў паступовым нарастанні напружання і драматызму.

2. У творы расказваецца пра адзін эпізод пачатку вайны. Чаму аўтар назваў твор аповесцю? Абгрунтуйце сваё меркаванне.

Аўтар назваў твор аповесцю, бо, нягледзячы на тое, што ў цэнтры сюжэта стаіць адзін эпізод, твор ахоплівае шырокі спектр чалавечых перажыванняў і эмоцый, прадстаўляе глыбокае разважанне пра вайну, мужнасць, страх, адданасць. Такім чынам, па сваёй структуры і змесце аповесць выходзіць за межы простай апавядальнасці і набывае большыя размеры, тыповыя для аповесці.

3. Прачытайце артыкул «Пра аповесць “Жураўліны крык”». Знайдзіце абзац, дзе вельмі сцісла і дакладна характарызуецца змест аповесці, сэнс усяго, што паказана ў творы.

«Вось яна, вайна — бой, смерць, паражэнне, перамога над сваёй слабасцю і ворагам, — у творы Васіля Быкава «Жураўліны крык».»

4. Растлумачце сэнс назвы аповесці «Жураўліны крык». Як ён раскрываецца ў дачыненні да аднаго з герояў твора?

Сэнс назвы аповесці «Жураўліны крык» заключаецца ў сімвалічным адлюстраванні тугі, страты і адзіноты, якія перажываюць героі. У дачыненні да Глечыка, жураўліны крык становіцца сімвалам яго ўнутранай роспачы і жадання вярнуцца да мірнага жыцця.

5. Суаднясіце цытатныя характарыстыкі з адпаведнымі персанажамі (трэнажор па аповесці Васіля Быкава «Жураўліны крык»).

6. Прасачыце па тэксце, як раскрывае аўтар адносіны сваіх герояў да галоўных маральных каштоўнасцей: Радзімы, маці, абавязку, чалавечай годнасці. Выкажыце свае меркаванні наконт стаўлення пісьменніка да персанажаў.

Аўтар паказвае, што героі па-рознаму ставяцца да маральных каштоўнасцей. Некаторыя, як Карпенка, адданыя Радзіме і абавязку, іншыя, як Пшанічны, здраджваюць гэтым каштоўнасцям. Быкаў спачувае тым, хто захоўвае чалавечую годнасць і вернасць абавязку, нават у цяжкіх умовах.

7. Якія маральна-этычныя нормы паводзін, неабходныя чалавеку ў жыцці, сфармуляваў у сваім творы Васіль Быкаў?

У аповесці Васіля Быкава «Жураўліны крык» маральна-этычныя нормы паводзін адлюстроўваюцца ў адданасці абавязку, умеласці прыняць неабходныя рашэнні ў складаных абставінах, салідарнасці з таварышамі і мужнасці перад тварам небяспекі. Гэтыя нормы раскрываюцца праз дзеянні і выбар герояў, якія стаяць перад складанымі маральнымі вопытамі.

8. Якія творы пісьменніка леглі ў аснову кінафільмаў, тэатральных спектакляў?

Фільм «Узыходжанне» – «Сотнікаў»
Фільм «Знак перамогі» паводле аднайменнага твора
Фільм «Фруза» па матывах апавядання «На сцяжыне жыцця»
Фільм «Дажыць да світання» па аднайменным творы
фільм «Альпійская балада» паводле аднайменнай аповесці

9. Напішыце сачыненне па аповесці пад назвай «Выпрабаванне вайной», узяўшы за аснову лёс аднаго з персанажаў аповесці або змест твора ў цэлым.

Аповесць «Жураўліны крык» паказвае, як вайна становіцца выпрабаваннем для кожнага. На прыкладзе Глечыка мы бачым трансфармацыю маладога байца ад страху да гатоўнасці біцца і прымаць рашэнні. Глечык спачатку адчувае страх і роспач, але паступова знаходзіць у сабе смеласць стаяць да канца, што паказвае яго ўнутраны рост. Яго апошняя гатоўнасць ахвяраваць сабой адлюстроўвае агульную тэму гісторыі: пераадоленне ўласнай слабасці і здабыццё сапраўднага «я» падчас выпрабаванняў вайны.

Такім чынам, «Жураўліны крык» паказвае, як экстрэмальныя ўмовы вайны прымушаюць мяняцца людзей, раскрываючы ў іх раней невядомыя якасці і здольнасці. Глечык, які застаўся адзін на полі бою, сімвалізуе кожнага, хто вытрымаў выпрабаванне вайной, праявіўшы неверагодную адвагу і адданасць.

10. Аповесць Васіля Быкава «Жураўліны крык» не толькі паказвае жорсткае аблічча вайны, але і дапамагае нам адчуць бязмежную ўдзячнасць да абаронцаў Радзімы за іх подзвіг. Як вы думаеце, чаму сёння, у ХХІ стагоддзі, нас так хвалюе тэма Вялікай Айчыннай вайны? Ці змяніліся вашы адносіны да тых падзей пасля знаёмства з аповесцю Васіля Быкава «Жураўліны крык»?

Тэма Вялікай Айчыннай вайны хвалюе нас сёння, бо яна нагадвае пра цану міру і важнасць захавання памяці пра подзвігі абаронцаў. Пасля знаёмства з аповесцю «Жураўліны крык» адносіны да тых падзей могуць стаць больш асабістымі і глыбокімі, бо твор паказвае чалавечыя лёсы і маральныя выпрабаванні, якія перажылі людзі ў вайну.