176

1. Над чым прымусіў вас задумацца твор Змітрака Бядулі?

Твор Змітрака Бядулі прымусіў задумацца над тым, што сапраўднае шчасце і скарбы душы не залежаць ад матэрыяльнага багацця.

2. Прачытайце ўголас гэты твор так, каб праз інтанацыйную выразнасць адчувалася яго ўзнёсласць, перадавалася яго высокая ідэя — «шчасце не ў золаце».

Задание для самостоятельного выполнения.

3. Як вы адносіцеся да рашэння гераіні аддаць перавагу парабку перад панічам?

Я падтрымліваю рашэнне гераіні, таму што яно паказвае, што яна шануе ўзаемнае каханне і духоўнае багацце вышэй за матэрыяльнае багацце.

4. Паразважайце, што робіць чалавека духоўна багатым або духоўна бедным. Ці залежыць гэта ад матэрыяльнага багацця? Пералічыце рысы характару чалавека, якія дазваляюць назваць яго «духоўным жабраком».

Чалавека робіць духоўна багатым яго здольнасць любіць, спачуванне, чэснасць, альтруізм, глыбіня думкі і ўменне ацэньваць простыя радасці жыцця. Духоўная беднасць залежыць не ад матэрыяльнага становішча, а ад адсутнасці гэтых якасцей. Рысы характару, якія дазваляюць назваць чалавека «духоўным жабраком», уключаюць эгаізм, зайздрасць, меркантыльнасць і адсутнасць эмпатыі.

5. Паспрабуйце ўзнавіць аўтарскі тэкст (трэнажор па творы Змітрака Бядулі «Шчасце не ў золаце»).

6. Што дазваляе аднесці твор «Шчасце не ў золаце» да апавядання? Пры адказе звярніце ўвагу на празаічную мову, сюжэт, герояў (дзяўчына і паніч), дыялог.

Твор можна аднесці да апавядання па некалькіх прычынах: яго празаічная форма, наяўнасць сюжэта з развіццём і вырашэннем канфлікту, а таксама наяўнасць персанажаў (дзяўчына і паніч) і дыялог між імі пацвярджаюць гэта.

7. Прадоўжыце аргументы. Пра твор «Шчасце не ў золаце» можна сказаць, што гэта лірычная проза. Па-першае, таму што гэтаму твору ўласціва павышаная эмацыянальнасць. Па-другое, радкі гучаць як верш, хоць і напісаны празаічнай мовай:

Я кахала аднаго —
кахаць буду;
цалавала аднаго —
цалаваць буду.

Па-трэцяе, твор прадстаўляе лірычную прозу таксама таму, што ён разважае аб універсальных паняццях шчасця, кахання і сапраўдных каштоўнасцях жыцця, якія вызначаюць глыбіню чалавечага досведу.

8. Прывядзіце ў адпаведнасць прыказкі, прымаўкі і іх значэнне. Ці ёсць сярод іх тыя, якія адпавядаюць мастацкай ідэі твора «Шчасце не ў золаце»?

Да ўдачы не трэба прыдачы – Добрае, вартае нідзе не траціць сваіх якасцей, усюды прыкметна.

З мілым рай і ў шалашы – З любімым чалавекам усюды добра, нават у цяжкіх умовах.

Золата і ў смецці блішчыць – Кажуць пра нявесту добрую, прыгожую, якой з-за гэтых якасцей і пасаг не патрэбны.

Сярод іх прыказка «З мілым рай і ў шалашы» найбольш адпавядае мастацкай ідэі твора «Шчасце не ў золаце», бо падкрэслівае, што сапраўднае шчасце і задаволенасць знаходзяцца ў любові і ўзаемінам, а не ў матэрыяльным багацці.