52

1. Якую ролю адыгрывае пейзаж у паказе жыцця, характарыстыцы герояў твора?

Пейзаж у творы адыгрывае важную ролю ў паказе жыцця, характарыстыцы герояў. Ён перадае настрою, перажывання і пачуцці герояў, іх душэўны стан. Апісанне прыроды дапамагае ахарактарызаваць дзеянне і раскрыць пэўныя падзеі ў творы.

2. Прапануйце сваё апісанне прыроды да твора Васіля Быкава «Незагойная рана». Вызначце яго ролю ў тэксце (указвае на пару года; канкрэтызуе месца дзеяння; перадае душэўны стан героя і інш.).

У апісанні прыроды да твора Васіля Быкава «Незагойная рана» прысутнічаюць наступныя элементы: «Вее над палямі халодны восеньскі вецер, пад дрэвамі змятаецца жоўклае лісце, у агародзе дзьме мокрая трава... Над пустой бульбай кавалак Тэклінскага саду, над найблізкім выганам і дарагім выганам што, узбегшы ў гару, хаваецца ў шэрай далечыні, павольна падкрадаецца восеньская зара. Дзесьці па небе спяшаюцца хуткія пульхныя аблокі, за дамамі ў вёсцы трывожна пукае авечка, а дзесьці мілагучна шчабечуць гусі». Гэтае апісанне адказвае на пытанні пра пару года (восень), месца дзеяння (вёска), перадае душэўны стан герояў (павольны, трывожны) і г.д.

ПЫТАННІ І ЗАДАННІ ДА РАЗДЗЕЛА

1. Якія два асноўныя віды літаратурных твораў вы ведаеце?

Двума асноўнымі відамі літаратурных твораў з'яўляюцца паэзія і проза.

2. Чым адрозніваюцца вершаваныя творы ад празаічных па знешняй форме, асаблівасцях мовы (у дачыненні да вобразна- выяўленчых сродкаў), уздзеянні на чытача?

Вершаваныя творы адрозніваюцца ад празаічных твораў па знешняй форме, бо іх галоўным адрозненнем з'яўляецца метрычная арганізацыя радкоў, рыфмаванасць і рытмічны характар. Што датычыцца мовы, то ў вершах выкарыстоўваецца багатая спецыяльная літаратурная мова, выкарыстоўваюцца такія вобразныя сродкі, як метафары, алегорыі, сімвалы. Вершы аказваюць магутнае ўздзеянне на чытача дзякуючы сваёй эмацыйнасці, гармоніі гукаў і яснасці выражэння паэтычных вобразаў.

3. Ці часта вы карыстаецеся ў паўсядзённым жыцці вершаванай мовай? Прыгадайце некалькі такіх жыццёвых сітуацый.

Я не часта выкарыстоўваю паэтычную мову ў паўсядзённым жыцці, але бываюць сітуацыі, калі я магу выкарыстоўваць паэзію, каб выказаць свае пачуцці або перадаць асабістую думку. Напрыклад, у стварэнні прыгоды для дзіцяці ці напісанні віншавання ў вершах.

4. Назавіце вашы любімыя празаічныя творы. Чым яны зацікавілі вас, чым запомніліся?

Мае любімыя празаічныя творы гэта ... і ... . Гэтыя творы заінтрыгавалі мяне сваімі філасофскімі думкамі, глыбокім аналізам грамадства і крытыкай, а таксама сваім мастацкім майстэрствам і вобразнасцю.

5. Якія творы мастацкай літаратуры (паэтычныя ці празаічныя) бліжэй да твораў музыкі, а якія — да твораў жывапісу? Паспрабуйце паказаць гэта на канкрэтных прыкладах.

Мастацкія творы, якія бліжэй да музыкі, з'яўляюцца паэтычнымі творамі, бо маюць музычны характар, рытм і яснасць гукаў. Напрыклад, «Песня пра вясну» Максіма Багдановіча. Што да твораў, бліжэйшых да жывапісу, то гэта творы прозы, бо яны маюць больш падрабязны апісальны характар, закліканы стварыць уяўны свет і апісаць дэталі. Напрыклад, "Майстар і Маргарыта" Міхаіла Булгакава.