43

1. Як жылося вужу-дамавіку ў сялянскай сям’і? Што можна сказаць пра адносіны да яго гаспадароў і іх дзяцей?

Вужу – дамавіку добра жылося у сялянскай сям’і. Гаспадар ніколі не крыўдзіў яго, гаспадыня частавала свежым малаком, калі падоіць карову, а дзеці прымалі ў супольныя гульні.

2. Прыгадайце, што за бяда раптам абрынулася на вужа. Якім чынам вуж спрабаваў яе пераадолець?

Дзеці гулялі і раптам знайшлі яйкі, якія вуж схаваў у прызбе, каб вывесці сваіх маленькіх вужанятак. Ён спрабаваў адхіліць бяду, кідаўся да дзяцей, сіеў, але яны не разумелі вужынай мовы і прагналі яго са двара, каб не замінаў гуляць. Каб перажыць такую бяду, вуж папоўз у пушчу. Там ён сустрэў змяю і падзяліўся з ёй сваім няшчасцем.

3. Чаму, на вашу думку, ядавітая змяя вырашыла так жорстка расправіцца з сялянскай сям’ёй?

Змяя вырашыла адпомсціць такім жорсткім спосабам там, што яна ыла ў пушчы. Яна баялася і не любіла людзей, таму вырашыла выкарыстаць такую пагчамысць адпомсціць і за вужыных дзетак.

4. Апішыце і ахарактарызуйце паводзіны вужа ў сялянскай каморы. Як успрынялі яго дзеянні гаспадары?

Вуж вельмі расхваляваўся, ён намагаўся дапамагчы людзям, уратаваць іх. Мнавіта таму ён прапоўз праз мышыную норку ў камору і пачаў апракідваць гладышы з малаком, каб ніхто не змог скарыстацца малаком. Калі дзверы адчыніліся, вуж пабачыў, як уся сям’я глядзіць на яго з вялікай удзячнасцю.

5. Падзяліце твор на часткі, падбярыце да іх адпаведныя загалоўкі-цытаты. Які сэнс заключаны ў апошніх радках легенды?

Частка 1. Жыццё вужа-дамавіка і раптоўная бяда (Жыў у адной хаце вуж-дамавік…);

Частка 2. Бядаванне вужа (І папоўз, бядуючы, дамавік у пушчу…);

Частка 3. Жорсткая помста змяі (Не паспеў і азірнуцца вуж, як змяя — шусь на падворак ды ў сялянскую камору...);

Частка 4. дапамога вужа – дамавіка (Вуж жа, убачыўшы, што яго яйкі ўратаваныя, адразу кінуўся да каморы…).

6. У творы акцэнтуецца ўвага на слове дабрыня. Растлумачце значэнне гэтага слова і падбярыце да яго сінонімы.

Дабрыня – гэта жаданне дапамагчы другім, зрабіць нешта добрае, што і зрабіў вуж. Ён намагаўся са ўсёй моцы дапамагчы, уратаваць сялянскую сям’ю. Сінонімы слова дабрыня – самаадданасць, шчырасць, адкрытасць, справядлівасць.

7. Падбярыце прыказку, сугучную са зместам твора, і падрыхтуйце паводле яе невялікую вусную замалёўку.

Быць справядлівым лёгка, а добрым – цяжка. Прыказка кажа пра тое, што гаварыць, разважаць, рассудзіць аб справядлівасці лёгка. Цяжка быць добрым тааму, што дабрата выяўляецца па падзеях, якія робіць чалавек. Чум больш добрых учыгнкаў ён зробіць, тым дабрэйшым ён будзе для іншых людзей, і тым больш дабраты і падзякі ён атрымае ад іншых людзей.