172

1. У чым галоўнае адрозненне зместу, тэматыкі празаічных твораў ад паэтычных?

Галоўнае адрозненне зместу і тэматыкі празаічных твораў ад паэтычных заключаецца ў тым, што празаічныя творы больш збліжаныя з жыццём і побытам людзей, паказваюць жыццё ў яго «натуральным» выглядзе і часта сутыкаюцца з жыццём паўсядзённым, тады як паэтычныя творы напісаны з асаблівым настроем і моцнымі перажываннямі.

2. Якую ролю ў мастацкіх творах набывае фантазія пісьменніка, мастацкі вымысел?

У мастацкіх творах фантазія пісьменніка, мастацкі вымысел мае важнае значэнне для пазнання і разумення жыцця, дапамагае паказаць самае важнае ў жыцці чалавека, праўду яго існавання і скіроўвае на разважанні над важнымі пытаннямі існавання.

3. Чым адметныя фантастычныя творы? З якімі з іх вы пазнаёміліся на ўроках рускай літаратуры? Прадоўжыце пералік вядомых айчынных і замежных аўтараў прыгодніцкай і фантастычнай літаратуры і іх твораў: Раіса Баравікова. «Аповесць чатырох падарожжаў»; Дзінтра Шулцэ. «Роберцік»; Жуль Верн. «Таямнічы востраў»; … .

Фантастычныя творы адрозніваюцца тым, што ў іх створаны шмат фантастычных гісторый, якія выходзяць за рамкі звычайнага паўсядзённага жыцця.

4. Што такое мастацкая дэталь? Прывядзіце прыклады з прачытаных твораў, дзе яе выкарыстанне ўплывае на ацэнку героя, сітуацыі.

Мастацкая дэталь – гэта канкрэтная, значная і красамоўная падрабязнасць у творы, якая падкрэслівае аўтарскае стаўленне да герояў і падзей. Напрыклад, у апавяданні Змітрака Бядулі «На Каляды к сыну» дзеяслоў «засаромеўся» і «хрыпла крыкнуў» выкарыстоўваецца для перадачы грэблівага стаўлення сына да маці.

5. Назавіце асноўныя спосабы паказу жыцця і характарыстыкі персанажаў у мастацкіх творах. Прывядзіце прыклады твораў, у якіх пераважае аповед.

Асноўнымі спосабамі паказу жыцця і характарыстыкі персанажаў у мастацкіх творах з'яўляюцца аповед, апісанне і дыялог. Прыкладам твора, у якім пераважае аповед, з'яўляецца «Сірочы хлеб».

6. Вызначце ролю пейзажу, партрэта героя ў мастацкім творы. Пацвердзіце свой адказ прыкладамі.

Пейзаж у мастацкім творы можа раскрываць стан душы героя, яго настрой, а партрэт героя дапамагае ў характарыстыцы яго як асобы. Напрыклад, у аповесці «Сірочы хлеб» пейзажы выкарыстоўваюцца для адлюстравання чуллівасці дзіцячай душы.

7. Што такое дыялог і якую ролю ён выконвае ў характарыстыцы персанажаў?

Дыялог – гэта размова дзвюх асоб, якая выконвае ролю ў характарыстыцы герояў, дазваляе выявіць іх адносіны, перажыванні і погляды на жыццё. Напрыклад, у «Сірочым хлебе» дыялогі між Данікам і пані Мар'яй дапамагаюць глыбей раскрыць іх характары.