171

Пытанні і заданні да твора

1. Чым апавяданне адрозніваецца ад іншых празаічных твораў, з якімі вы пазнаёміліся раней, па тэме, праблеме, настроі? Якія пачуцці і эмоцыі яно выклікае? Ці можна сцвярджаць, што ў ім, як і ў паэтычных творах, ёсць лірычны настрой?

Апавяданне «Мэры Кэт» вылучаецца свежасцю і аптымізмам, якія ўласцівыя лірычным творам. У ім адлюстроўваецца працэс духоўнага развіцця і самаўдасканалення галоўнага героя, яго змены стаўлення да свету і іншых людзей. Твор выклікае пачуцці інспірацыі, сімпатыі да герояў і веру ў магчымасць перамены да лепшага. Так, можна сцвярджаць, што ў ім ёсць лірычны настрой.

2. Подпіс «Мэры Кэт» пад запіскай гераіні Эмы Пшанічнай стаў назвай твора. Але галоўным героем апавядання з’яўляецца Антон Бубноў. Як вы думаеце, чаму твор атрымаў такую назву?

Магчыма, назва «Мэры Кэт» была абрана, бо гэтае імя-псеўданім стала паваротным момантам у адносінах галоўных герояў і сімвалізавала пераход Антона ад варожасці да дружбы ў дачыненні да Эмы. Імя «Мэры Кэт» адлюстроўвае ідэю змены, росту і духоўнага ўзняцця, якія з'яўляюцца асноўнымі тэмамі твора.

3. Апавяданне ўпершыню было надрукавана ў 1964 годзе. Прадоўжыце пералік прадметаў і іншых адзнак таго часу, якія сустракаюцца ў творы. Па-першае, гадзіннік на руцэ дзяўчынкі і партфель з замком «маланка» выклікалі павышаную цікавасць Антона Бубнова. Па-другое, наяўнасць кніг Майн Рыда, Купера і Маўра, якія сёння можна прачытаць у кожнай бібліятэцы і на электронных носьбітах, падалася Янку Маркаўцову нечым вельмі рэдкім. Па-трэцяе…

Сярод адзнак часу, якія сустракаюцца ў творы, можна адзначыць:
- Наяўнасць у дзяўчынкі гадзінніка на руцэ і партфеля з замком «маланка», што лічылася знакам статусу.
- Кнігі ў залатых пераплётах Майн Рыда, Купера і Маўра, якія былі рарытэтам.
- Згадка пра прыёмнік, які мог прапанаваць музыку для праслухоўвання, адлюстроўвае тэхналагічныя магчымасці таго часу.
- Спосаб жыцця і заняткі ў калгасе, якія адлюстроўваюць арганізацыю сельскагаспадарчай працы ў той перыяд.

4. У апавяданні аўтар звярнуўся да розных спосабаў паказу жыцця і характарыстыкі герояў — аповеду, апісання, дыялогу. Прывядзіце прыклады на кожны з іх і раскрыйце іх ролю ў творы.

Аповед – Антон Бубноў распавядае аб сваіх перажываннях і працэсе навучання катацца на каньках.
Апісанне – Аўтар апісвае прыроду, асяроддзе і знешнасць персанажаў, ствараючы візуальны абраз іхніх дзеянняў і атачэння.
Дыялог – Гутаркі між Антонам і Эмай, якія раскрываюць іх характары і развіццё стасункаў.
Гэтыя спосабы паказу ўзбагачаюць твор, робяць яго больш мнагапланавым і дапамагаюць лепш зразумець інтэр'еры і мотывы персанажаў.

5. Размясціце пункты плана ў адпаведнасці са зместам апавядання (трэнажор па творы Міколы Лупсякова «Мэры Кэт»).

6. Што падабаецца вам у характарах і паводзінах герояў (адкрытасць, добразычлівасць, рашучасць, уменне разумець сяб роў і дараваць ім памылкі, здольнасць прызнаваць уласныя памылкі, аб’ектыўнасць у ацэнцы сітуацый і сваіх паводзін, жаданне пераадольваць цяжкасці, імкненне да сама ўдасканалення і росту над сабой і інш.)?

Сярод герояў аповесці можна вылучыць такія рысы характару, як адкрытасць, рашучасць, уменне прызнаваць уласныя памылкі і імкненне да самаўдасканалення. Антон і Эма праяўляюць дабрыню, гатоўнасць дараваць і ўменне пераадольваць цяжкасці, даючы ім станоўчы прыклад для пераймання.

7. Разгледзьце рэпрадукцыі карцін Мікалая Казакевіча «Юнацтва», Сяргея Рымашэўскага «Выпадковая сустрэча» (гл. форзацы). Што, на вашу думку, яднае герояў мастацкіх палотнаў і апавядання?

Тэма маладосці, яе праблем, перажыванняў і радасцяў – распаўсюджаны элемент мастацкіх палотнаў і апавяданняў. Героі праяўляюць энергію, жаданне жыць і развівацца, імкненне да самавыражэння і ўзаемадзеяння з іншымі людзьмі.