144-145
1. Назавіце асноўныя спосабы паказу жыцця і характарыстыкі герояў-персанажаў у мастацкіх творах.
Аповед, апісанне і дыялог.
2. Прывядзіце прыклады аповеду з вядомых вам твораў. Пакажыце, як аповед звязаны з сюжэтам, дзеяннем твора.
У якасці прыклада аповеду можна ўзяць урывак з шерша «Война і мір» Льва Талстога, дзе апісваецца бітва пры Аўстэрліцы. Аповед звязаны з сюжэтам і дзеяннем твора, паколькі праз паведамленне пра падзеі на полі бітвы раскрываецца характар герояў, іх мужнасць, страх, рашучасць і перажыванні ў момант сутыкнення.
3. Для чаго ў мастацкім творы выкарыстоўваюцца пейзаж, партрэт? Пацвердзіце свой адказ прыкладамі.
Пейзаж і партрэт у мастацкім творы выкарыстоўваюцца для мастацкай характарыстыкі прыроды і знешняга выгляду герояў, а таксама для раскрыцця іх унутранага свету, эмоцый і адносін да навакольнага асяроддзя. Напрыклад, у «Сірочым хлебе» пейзаж з жоўтымі лісцем на клёне перад хатай выкарыстоўваецца для паказу асаблівай чуллівасці дзіцячай душы і яе рэакцыі на змены ў наваколлі.
4. Патлумачце ролю дыялогу ў мастацкім творы. Паспрабуйце падрыхтаваць магчымы дыялог паміж паннай Рузяй і пані Мар’яй наконт выкладання беларускай мовы ў школе, зыходзячы з характараў гераінь.
Роля дыялогу ў мастацкім творы заключаецца ў характарыстыцы герояў, праз размовы герояў раскрываюцца іх думкі, погляды, перажыванні і адносіны да падзей.
Магчымы дыялог паміж паннай Рузяй і пані Мар’яй:
Панна Рузя: «Пані Мар’я, я чую, што вы вырашылі ўвесці больш гадзін на вывучэнне беларускай мовы. Вы сапраўды лічыце гэта неабходным?»
Пані Мар’я: «Так, панна Рузя. Я лічу, што нашы вучні павінны добра валодаць роднай мовай, каб лепш разумець і цаніць сваю культуру і гісторыю.»
Панна Рузя: «Але ці не лепш было б засяродзіцца на замежных мовах? У сучасным свеце гэта можа быць больш карысным.»
Пані Мар’я: «Замежныя мовы таксама важныя, але не на шкоду роднай. Веданне беларускай мовы з'яўляецца часткай нашай ідэнтычнасці. Таму ўвага да яе – гэта ўвага да нас саміх.»
Гэты дыялог адлюстроўвае розныя погляды гераінь на выкладанне беларускай мовы, адначасова паказваючы іх характары: панна Рузя, магчыма, больш прагматычная, а пані Мар’я – звязаная з традыцыямі і культурнай спадчынай.